برخی از ایده‌های فراگیر شده در مورد پیدایش و گسترش سرطان، هرچند ازلحاظ علمی بی‌اساس هستند، در نگاه اول به نظر منطقی می‌رسند، به‌خصوص هنگامی‌که این ایده‌ها در نظریه‌های قدیمی ریشه دارد؛ اما این باورهایِ اشتباه می‌تواند منجر به نگرانی‌های بی‌دلیل و حتی مانع تصمیم‌گیری‌هایِ مناسب و تأثیرگذار در پیشگیری و درمان سرطان شود. در ادامه، جدیدترین اطلاعات علمی در مورد برخی از باورهای غلط و تصورات رایج مرتبط با سرطان ارائه می‌شود.

آیا سرطان همیشه منجر به مرگ می‌شود؟

از دهه ۱۹۹۰، احتمال مرگ ناشی از سرطان در کشورهای غربی به‌طور پیوسته کاهش یافته است. برای برخی از سرطان‌ها، مانند سرطان سینه، پروستات و تیروئید، نرخ بقای ۵ ساله اکنون ۹۰ درصد یا بیشتر است. در حال حاضر، میانگین نرخ بقا ۵ ساله برای همه سرطان‌ها حدود ۶۷ درصد است. برای اطلاعات بیشتر، گزارش سالانه به مردم در مورد وضعیت سرطان را ببینید [۱].

لازم به ذکر است که این ارقام بر اساس داده‌های جمع شده زیادی از مردم به دست آمده است؛ اما اینکه بیمار سرطانی تا چه مدت ممکن است زندگی کند و آیا اساساً بیمار می‌تواند بر این بیماری غلبه کند با خیر، به عوامل بسیاری بستگی دارد. ازجمله این عوامل می‌توان به ‌سرعت رشد سرطان (هرچه سریع‌تر رشد کند، خطر بیشتری بیمار را تهدید می‌کند)، میزان کنونی گسترش سرطان در بدن بیمار، آیا درمان‌های مؤثر برای این نوع از سرطان در دسترس است، سطح سلامتی کلی بیمار و غیره اشاره کرد.

آیا خوردن غذاهای دارای قند باعث پیشرفت سرطان می‌شود؟

خیر. اگرچه تحقیقات نشان داده است که سلول‌های سرطانی قند (گلوکز) بیشتری از سلول‌های معمولی بدن مصرف می‌کنند، اما هیچ مطالعه‌ای نشان نداده که خوردن غذاهای دارای قند منجر به پیشرفت سرطان می‌شود و یا اگر خوردن غذاهای دارای قند را متوقف کنید، باعث کوچک‌تر شدن تومور سرطانی یا ناپدید شدن آن می‌شود. بااین‌حال، رژیم‌های غذایی که دارای قند بالا هستند می‌توانند منجر به ‌اضافه‌وزن شوند و چاقی با افزایش خطر ابتلا به انواع سرطان مرتبط است. برای اطلاعات بیشتر، اطلاعات منتشرشده توسط NCI در مورد چاقی و سرطان را ببینید [۲].

آیا شیرین‌کننده‌های مصنوعی باعث سرطان می‌شوند؟

خیر، پژوهشگران مطالعات مختلفی در مورد ایمنی شیرین‌کننده‌های مصنوعی (جایگزین‌های قند) انجام داده‌اند و هیچ شواهدی مبنی بر سرطان‌زا بودن آن‌ها در انسان یافت نشده است. تمام شیرین‌کننده‌های مصنوعی به‌جز سیکلامات توسط اداره غذا و دارو ایالات‌متحده آمریکا تأیید شده است. برای اطلاعات بیشتر، اطلاعات منتشرشده توسط NCI در مورد شیرین‌کننده‌های مصنوعی و سرطان را ببینید [۳].

آیا سرطان مسری است؟

به‌طورکلی، خیر. سرطان یک بیماری مسری که به‌راحتی از بیمار به فردی دیگر انتقال یابد نیست. تنها حالتی که سرطان می‌تواند از یک فرد به فردی دیگر منتقل شود، هنگام پیوند عضو یا بافت است. اگر اهداکننده عضو یا بافت درگذشته سرطان داشته باشد، فردی که این عضو را دریافت می‌کند در آینده با احتمال بیشتری نسبت به ابتلا به سرطان مربوط به پیوند مواجه شود. بااین‌حال، این خطر بسیار پایین است – حدود دو مورد سرطان در هر ۱۰۰۰۰ پیوند عضو گزارش شده است. پزشکان از استفاده‌ی عضوهای اهداکنندگانی که تاریخچه سرطان دارند اجتناب می‌کنند.

بعضی از سرطان‌ها توسط ویروس‌ها (مانند برخی از انواع ویروس پاپیلوم انسانی یا HPV) و باکتری‌ها (مانند هلیکوباکتر پیلوری) مشخصی ایجاد می‌شوند. درحالی‌که ویروس یا باکتری می‌تواند از فردی به فردی دیگر منتقل شود، سرطان‌هایی که ممکن است به‌واسطه‌ی آن‌ها ایجاد شود، نمی‌تواند از فردی به فردی دیگر منتقل شود. برای اطلاعات بیشتر در مورد ویروس‌ها و باکتری‌های سرطان‌زا، اطلاعات منتشرشده توسط NCI مربوط به هلیکوباکتر پیلوری و سرطان [۴] و همچنین HPV و سرطان [۵] را ببینید.

آیا نگرش مثبت یا منفی بیمار خطر ابتلا به سرطان یا احتمال غلبه بر آن را ازلحاظ پزشکی تغییر می‌دهد؟

تا به امروز، هیچ شواهد علمی قانع‌کننده‌ای وجود ندارد که «نگرش» فرد را به خطر ابتلا به سرطان یا مرگ ناشی از آن مرتبط کند. طبیعی است بیمار سرطانی احساس عصبانیت، ناراحتی یا دلسردی کند. همچنین، بیمار ممکن است گاهی اوقات نگرشی مثبت داشته باشد و سرحال باشد. بیماران دارای نگرش مثبت عموماً بیشتر تمایل به حفظ ارتباطات اجتماعی خود دارند و فعالیت‌های روزمره خود ادامه می‌دهند. فعالیت بدنی بیمار و حمایت‌های همراهان در جهت افزایش روحیه بیمار ممکن است به او برای مقابله بهتر با شرایط ایجادشده کمک کند. برای مطالعه بیشتر، اطلاعات منتشرشده توسط NCI در رابطه با استرس روان‌شناختی و سرطان را ببینید [۶].

1. آیا جراحی جهت برداشتن تومور سرطان یا نمونه‌گیری (بیوپسی) از آن باعث گسترش سرطان در بدن می‌شود؟

احتمال گسترش سرطان به سایر قسمت‌های بدن در حین جراحی بسیار کم است. با بهره‌گیری از روش‌های استاندارد، جراحان از روش‌های مشخصی استفاده می‌کنند و قدم‌های پیشگیرانه بسیاری برای جلوگیری از گسترش سلول‌های سرطانی در طول بیوپسی یا عمل جراحی برای برداشتن تومور برمی‌دارند. به‌عنوان‌مثال، اگر بیش از یک قسمت از بدن نیاز به جراحی داشته باشد، وسیله‌های جراحی مجزایی برای هر قسمت استفاده می‌شود.

آیا اگر تومور سرطانی در معرض هوا قرار گیرد، سریع‌تر رشد خواهد کرد؟

خیر، در معرض هوا قرار گرفتن سبب رشد سریع‌تر تومورهای سرطانی و یا گسترش آن‌ها به سایر قسمت‌های بدن نمی‌شود. برای اطلاعات بیشتر در مورد نحوه گسترش سرطان در بدن، این صفحه را مشاهده کنید [۷].

آیا تلفن‌های همراه باعث سرطان می‌شوند؟

خیر، با توجه به معتبرترین مطالعات انجام‌شده، رابطه‌ای بین تلفن‌های همراه با ابتلا به سرطان دیده نشده است. سرطان ناشی از جهش‌های ژنتیکی است. تلفن‌های همراه نوعی انرژی با فرکانس پایین تولید می‌کنند که نمی‌تواند به ژن‌های انسان آسیب برساند. برای مطالعه بیشتر، اطلاعات منتشرشده توسط NCI در رابطه با تلفن همراه و خطر سرطان را ببینید [۸]. تلفن همراه باعث افزایش بسیار محدود دمای مغز می‌شود که با توجه به مطالعات انجام‌شده، این افزایش دما خطری برای انسان ندارد [۹].

آیا خطوط انتقال برق باعث سرطان می‌شوند؟

خیر، با توجه به معتبرترین مطالعات انجام‌شده، رابطه‌ای بین خطوط انتقال برق با ابتلا به سرطان دیده نشده است. خطوط انتقال برق انرژی الکتریکی و مغناطیسی منتشر می‌کنند. انرژی الکتریکی تولیدشده، به‌راحتی توسط دیوارها و دیگر اشیا تضعیف می‌شود که درنتیجه، باعث محافظت افراد از آن می‌شود. انرژی مغناطیسی تولیدشده نیز دارای فرکانس پایین است که به ژن‌ها آسیب نمی‌رساند. برای مطالعه بیشتر، اطلاعات منتشرشده توسط NCI در رابطه با میدان الکترومغناطیسی و سرطان را ببینید [۱۰]. بااین‌حال، در بعضی مطالعات صورت گرفته، افزایش محدود خطر ابتلا به سرطان خون در کودکانی که در نزدیکی خطوط انتقال برق (۵۰ متر کمتر) زندگی می‌کنند، گزارش شده است [۱۱].

آیا محصولات گیاهی موجود می‌تواند منجر به درمان سرطان شود؟

خیر. گرچه بعضی از مطالعات نشان می‌دهند که درمان‌های جایگزین یا مکمل، ازجمله استفاده از برخی گیاهان دارویی، ممکن است به بیماران در راستای مقابله بهتر با عوارض جانبی درمان‌های اصلی سرطان کمک کنند، اما تابه‌حال، هیچ محصول گیاهی‌ای در درمان سرطان مؤثر نبوده است. از آن گذشته، مصرف برخی از محصولات گیاهی هنگام سپری کردن دوره شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی، ممکن است مضر باشند، زیرا ممکن است با نحوه‌ی کارکرد این درمان‌ها تداخل داشته باشند. بیماران مبتلابه سرطان باید با پزشک خود درباره هر نوع داروی مکمل یا جایگزین، ازجمله ویتامین‌ها و مکمل‌های گیاهی، صحبت کنند.

اگر کسی در خانواده من سرطان داشته باشد، احتمال دارد من نیز سرطان بگیرم؟

نه لزوماً، سرطان ناشی از تغییرات مضر (جهش) در ژن‌ها است. فقط حدود ۵ تا ۱۰ درصد از سرطان‌ها ناشی از جهش‌های مضری است که فرد از والدین خود به ارث می‌برد. در خانواده‌هایی که دارای حداقل یک جهش ژنتیکی سرطان‌زا هستند، چندین نفر از اعضای یک خانواده عموماً دچار یک نوع سرطان می‌شوند. به این نوع از سرطان‌ها، سرطان‌های «خانوادگی» یا «ارثی» میگویند.

بنابراین، ۹۰ تا ۹۵ درصد باقی‌مانده از انواع سرطان‌ها ناشی از جهش‌هایی است که در طول زندگی انسان رخ می‌دهد، برای مثال به علت افزایش سن و یا قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند دود سیگار و اشعه‌ی پرانرژی. به این نوع از سرطان‌ها، سرطان‌های «ناگهانی» یا «غیر ارثی» میگویند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خطر ابتلا به سرطان، اطلاعات منتشرشده توسط NCI در رابطه با تست ژنتیکی برای سندرم سرطان ارثی [۱۲] و همچنین عوامل سرطان‌زا [۱۳] را ببینید.

اگر کسی در خانواده من به سرطان مبتلا نشده است، آیا این بدان معنی است که خطر ابتلا به این بیماری من را تهدید نمی‌کند؟

خیر. بر اساس آخرین اطلاعات و ارقام به‌دست‌آمده، حدود ۳۸ درصد از مردان و زنان در قسمتی از طول زندگی‌ خود دچار سرطان می‌شوند. اکثر سرطان‌ها ناشی از تغییرات ژنتیکی است که در طول عمر فرد رخ می‌دهد. برای مثال به علت افزایش سن و یا قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند دود سیگار و اشعه‌ی پرانرژی. عوامل دیگری مانند رژیم غذایی، مقدار غذا خوردن و ورزش کردن ممکن است بر روی خطر ابتلای افراد به سرطان تأثیر بگذارد.

آیا محصولات ضد تعریق یا دئودورانت‌ها باعث سرطان سینه می‌شوند؟

خیر. معتبرترین مطالعات انجام‌شده هیچ شواهدی مبنی بر مرتبط بودن مواد شیمیایی موجود در محصولات ضد تعریق و دئودورانت‌ها با تغییرات در بافت سینه‌ی سرطانی پیدا نکرده‌اند. برای مطالعه بیشتر، اطلاعات منتشرشده توسط NCI در رابطه با ضد تعریق‌ها یا دئودورانت‌ها و سرطان سینه را ببینید [۱۴].

آیا استفاده از رنگ مو باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان می‌شود؟

هیچ شواهد علمی قانع‌کننده‌ای وجود ندارد که استفاده از رنگ مو باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان می‌شود. بااین‌حال، برخی از مطالعات نشان می‌دهد آرایشگرانی که به‌طور دائم در معرض حجم زیادی از رنگ مو و سایر محصولات شیمیایی مرتبط با کارشان هستند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه آن‌ها افزایش یابد. برای مطالعه بیشتر، اطلاعات منتشرشده توسط NCI در رابطه با رنگ مو و خطر ابتلا به سرطان را ببینید [۱۵].

منبع اصلی: موسسه ملی سرطان ایالات‌متحده آمریکا

https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/myths